Yüzyılların eskitemediği bir kelime oyunudur. Vikipedi “Türkiye’de ortaya çıkan bir oyun” olduğunu söylüyor. Doğrudur, hâlâ da ortadadır. Fakat ilk olarak
nerede ortaya çıkmıştır? İşte orası bilinmiyor.
Dünyanın muhtelif yerlerinde birçok farklı isim altında oynanan oyunun Avrupa’da 19. Yüzyılın sonlarında oynandığı biliniyor. Alamancası olan Stadt Land Fluss, bu yıllarda özel eğitim gören dar bir öğrenci
çevresinde baş gösterip daha sonra kilisedeki grup derslerinde ve siyasi örgütlerde de popüler olmuş. Hatta oyun zamanla müfredatlara bile girmiş. Yaklaşık aynı dönemde, muhtemelen İtalyan
göçmenler tarafından Arjantin’e taşınan oyun (yöredeki adıyla Tutti Frutti), Fransa’da Jeu du Baccalauréat (bir nevi ‘liseden mezuniyet oyunu’) adıyla maruf. Velhasıl İsim Şehir oyununun Ekşili bir tarifinde geçen “okul
müfredatının gayrı resmi dersi” tabiri, beynelmilel bir gerçekliğe işaret etmektedir.
İsim Şehir, standart kuralları değiştirilerek sınırsız yaratıcı çeşitlemelerle oynamaya müsait bir oyundur. Ola ki aranızda “İsim Şehir mi, aman çok bayık oyun yea” diyenler varsa, 'daha
eğlenceli' olası versiyonlara aşağıda değindik. Bakmadan geçmeyiniz.
Gelelim nasıl oynandığına. En az iki kişi ile oynanır. Gerekli malzemeler, her oyuncu için bir kalem ve boş bir kağıttan ibarettir.
Amaç önceden belirlenmiş kategorilerin her biri için, belli bir harf ile başlayan kelimeler bulmaktır.
İlk evvela kategorilere karar verilir ve oyuncular kategorileri kağıtlarının üst kısmına yanyana yazarlar. Standart olarak; isim, şehir, hayan, bitki, eşya, artist, ülke gibi kategoriler
kullanılır. Bunların sonuna, en sağa, puanların yazılacağı 'not' kısmı eklenir.
Oyun her birinde bir harfin seçildiği turlar halinde oynanır. Sıkça kullanılan bir yönteme göre, turun başında bir oyuncunun A'sı sesli, devamı içinden olmak üzere alfabeyi sayması ve diğer
bir oyuncunun 'dur'/'tamam' demesi ile rastgele bir harf tespit edilir. Veyahut her turda başka bir oyuncu bir harf seçer.
Yarışılacak harf belirlendikten sonra herkes kalemlerine sarılır ve o harfle başlayan isim, şehir, hayvan... bulup diğer oyunculara göstermeden kağıdına yazar.
Oyuna tempo kazandırmak amacıyla, her tur için kısıtlı bir süre (örn. 10 dk.) tutulabilir. Süre dolduğunda, veya oyunculardan biri tüm kategorileri bitirip 20 saniye saydıktan sonra,
kelimelerin okunmasına geçilir.
Her kategori için oyuncular sırayla buldukları kelimeleri söylerler. O kategori için aynı kelimeyi yazmış olan oyuncular 5, diğer tüm oyunculardan farklı bir kelime yazmış olanlar 10 puan
alır. Eğer sadece bir oyuncu cevap yazmışsa, o kategori için o oyuncu 20 puan alır.
Puanlama örneği:
Oyun, sıkılana kadar, oynamalara doyulmazsa alfabenin harfleri tükenene kadar oynanabilir.
Gelelim olası çeşitlemelerine... Her şeyden önce standart kategorileri genişletip yeni yaratıcı kategoriler eklemek ezber bozmak için en basit yöntemdir.
Mesela şöyle kategoriler eklenebilir: Yazar, atasözü, deyim, bilim insanı, yönetmen, enstrüman, sporcu, element, dağ, deniz, göl, film, kitap, renk, gazete, şarkı...
Buna ek veya alternatif olarak, ilk harf yerine son harf, ikinci harf, sondan bir önceki harf, vb kuralıyla oynanabilir. Söz gelimi ikinci harf kuralı seçildiğinde, o tur için seçilen harf
ikinci harfi olan kelimeler bulunmaya çalışılır.
Bir diğer seçenek, oyuncu grubunun iddialı olduğu spesifik bir alan seçilerek (örn. sinema, edebiyat, futbol, tarih) bu konuya has kategorilerle oynamaktır.
Son olarak, bir olayın bileşenlerini kategori olarak kullanıp yazılan kelimelerden küçük hikayeler türetilerek oyun iyice dallanıp budaklandırılabilir. Mesela İpucu oyunundaki öğeler
üzerinden giderek; katil, kurban, suç motivasyonu, olay mahali, suç eylemi kategorileri ile oynayarak kriminal bir senaryo oluşturulabilir. Hatta buradan yumuşak bir geçişle Kim Kiminle Nerede oyununa uzanılabilir.
Fikir vermesi için, alternatif kategorili bazı oyun şablonu örnekleri (Almanca) aşağıda.
