Katil Kim?

Görsel: Mary Cauffman / The Seattle Times

  • Sözlü bir grup oyunudur. En az beş-altı kişi oynanır.
  • Orijinal adı mafya olan oyun, 1986 yılında SSCB'de kutu oyunu olarak ortaya çıkmış. Kimi kaynaklara göre 1890 sonrası yayınlanan tüm oyunlar arasında tarihsel ve kültürel olarak en önemli 50 oyun arasında gösterilmiş. 
  • Gelelim nasıl oynandığına. Tüm oyuncular birbirlerini görecek şekilde konumlanırlar. Bir kişi anlatıcı olur. Anlatıcının görevi oyunun ilerleyişini bir hikaye gibi anlatarak sağlamaktır.* Hikayenin kahramanları iki katil, bir kahin ve halktır**. Katillerin amacı masum halkı tek tek öldürmek, kahin ve halkın amacı ise katilleri tespit edip bu barbarlığı engellemektir.
  • İlk olarak katiller ve kahin belirlenir. Bunun için anlatıcının talimatıyla tüm oyuncular gözlerini kapatır. Anlatıcı, iki katil ve bir kahini diğer oyunculara fark ettirmeden (mesela katilin dizine, kahinin omzuna dokunarak) belirler. Kalan oyuncular halk olur.
  • Seçme işlemi tamamlandıktan sonra anlatıcının talimatıyla herkes gözlerini açar ve oyun anlatıcının 'Kasabamız yeni bir güne uyandı. Masum halkımız başına geleceklerden habersiz olağan işleriyle uğraşmaktaydı' mealli açılış konuşmasıyla başlar. Konuşmanın sonunda anlatıcı tüm oyuncuların gözlerini kapatmasını söyler, gün geçmiş gece çökmüştür. Anlatıcı, sadece katillerin gözlerini açmalarını söyler. Gözlerini açan katiller sessizce işaretleşerek öldürecekleri kişinin üzerinde anlaşırlar ve tekrar gözlerini kapatırlar. Bu sırada kahin katillerce fark edilmeden onları görmeye çalışır. Katillerin seçtiği kişi ölmüştür – ki bu katillere yakalanması sonucunda veya sırf kötü şans eseri kahin de olabilir. Ölen oyuncu oyun sonuna kadar sessiz bir izleyici olarak oyunu izleyecektir.
  • Anlatıcı herkese tekrar gözlerini açmasını söyledikten sonra kötü haberi verir ve kimin öldüğünü açıklar. 
  • Bunun üzerine, aralarındaki katillerin ve (ölmemişse) kahinin kim olduğunu bilmeyen halk kendi arasında katillerin kimler olduğuna yönelik tartışmaya/fikir yürütmeye başlar. Tartışmaya halkmış gibi iştirak eden katillerin yapması gereken dikkat çekmemek ve hedef şaşırtmak; kahininki ise renk vermemek, kendisini katillerin hedefi haline getirmemektir. Tartışmalar sonucunda katillerin kim oldukları yönünde kanaatler oluşur. Herkes bir karara vardığında anlatıcının rehberliğinde oylama yapılır ve herkes katil olduğuna inandığı bir kişiye oy verir, en çok oyu alan ölür. Anlatıcı, öldürülen kişinin masum halktan mı, katil mi yoksa kahin mi olduğunu açıklar. Bunun üzerine oyun aynı şekilde, tartışma/konuşma ve oylama silsilesi  ile devam eder.
  • Oyun iki şekilde sona erebilir: İlk ihtimal, katillerin tek tek kahini ve tüm halkı öldürerek kazanmalarıdır. İkinci ihtimal ise halk ve kahinin katilleri tespit edip onları oyun dışı bırakmalarıdır. Bu durumda halk kazanır.***

 

 

Farklı versiyonlara dair dip notlar

 

*Anlatıcı olmadan da oynanabilir. Anlatıcısız versiyonda katil ve kahin seçimi için oyuncu sayısı kadar küçük kağıt kullanılır. Kağıtlardan ikisine “katil”, birine “kahin” ve diğerlerine “halk” yazılır, kağıtlar karıştırılır ve her oyuncu bir kağıt seçerek kendi rolünü tayin eder. Anlatıcının rolünü ilk ölen oyuncu üstlenir.

 

**Toplam oyuncu sayısına göre katil sayısı bire indirilebilir veya üçe çıkarılabilir. Kahin olmadan, yalnız halk ve katil(ler) seçilerek de oynanabilir.

 

***Oynanış değişmeksizin kahramanların isimleri değişebilir. Örneğin farklı yörelerde “katil” yerine “vampir”, “kahin” yerine “küçük kız” kullanıldığı vakidir. Halk genelde halktır.

 

Esin Pekpak Bir versiyonda anlatıcı kahine gece gözünü açtırıp katillerden birini gösteriyor.
Esin Pekpak Aşıklar var, halk ve katiller belirlendikten sonra anlatıcı iki kişiyi aşık seçiyor..bunların ikisi de halk olabilir ikisi de vampir olabilir ya da 1i halk 1i vampir...bilmiyorlar birbirlerinin ne olduğunu ama aşıkların olayı nolursa olsun birbirlerini çok da çaktırmadan korumak
Esin Pekpak Çok versiyonu var..kişi sayısı arttıkça farklı karakterler eklenebilir..örneğin avcı var, avcı katillerce ya da halka tarafından öldürüldüğünde katil olduğunu düşündüğü birini yanında götürüyor. Ya da mesela lanetli var (özellikle katil sayısı halk sayısına orantısızlaşırsa oyuna devam etmek için) gece katil onu seçerse o gece kimse ölmüyor lanetli de vampir oluyor
1
Esin Pekpak Ayakkabıcı var..kendi namına oynuyor..amacı kendini halk oylamasında öldürtmek..eğer oylamayla ölmeyi başarırsa oyunu ayakkabıcı kazanıyor..ama tabi belli ederse halk onu öldürmüyo :))
1
Author
Ludozofi Ya evet çok versiyon var da, fazla dallanıp budaklandırmayan ortaya karışık bir versiyonu yazdık. Çeşitlendirmeye açık olduğu zaten anlaşılıyor sanırım. Aşıklısını hiç duymamıştım, ayakkabıcı efsaneymiş :)

1